ATARI JAGUAR: ένας …συκοφαντημένος ιαγουάρος

Υπάρχουν τρεις συσκευές στην ανθρώπινη Ιστορία που έχουν κατηγορηθεί περισσότερο από τις άλλες: οι φούρνοι μικροκυμάτων (ως καρκινογόνοι), τα κινητά τηλέφωνα (ως μέσα παρακολούθησης από τη Νέα Τάξη Πραγμάτων – και ως καρκινογόνα) και το Atari Jaguar. Η κονσόλα – κύκνειο άσμα της παλιάς Atari (η καινούργια ασχολείται περισσότερο με ξενοδοχεία και κουλοχέρηδες), θεωρήθηκε ένα αδύναμο μηχάνημα, που λανσαρίστηκε το 1993 ως 64μπιτο, άγριο θηρίο, προορισμένο να κατασπαράξει όχι μόνο τα δεκαεξάμπιτα SNES και Mega Drive, αλλά και τα επερχόμενα συστήματα που θα βρίσκονταν στο ματωμένο του μονοπάτι – αλλά που παγιώθηκε ως μια 32μπιτη (το πολύ) απατεωνιά, κατώτερη ακόμα και από παλιότερες κονσόλες.

Για τους παροικούντες την gaming Ιερουσαλήμ, ο εξευτελισμός του Jaguar είναι γνώριμος: το πτώμα του συγκεκριμένου ιαγουάρου σκύλεψαν διαδοχικά τόσο τα τεχνολογικά περιοδικά της εποχής, όσο και οι σύγχρονοι youtubers, με τον γνωστό Angry Video Game Nerd να εξαντλεί τη καζούρα του στο Cybermorph, το (πραγματικά εκνευριστικό) pack-in game της κονσόλας – για να μην αναφερθούμε στη κοπρολάγνα παρουσίαση του Nerd στο Jaguar CD, το add-on CD-ROM drive που κυκλοφόρησε η Atari τους τελευταίους μήνες ζωής του συστήματος (και το οποίο, ναι, μάλλον μοιάζει με μικροσκοπική λεκάνη τουαλέτας). Ως γνωστόν, αφορμή για όλα αυτά ήταν το μέτριο ως κακό (ή κάκιστο) software, κυρίως ports τίτλων δεκαεξάμπιτων συστημάτων με ελάχιστες ή ανύπαρκτες βελτιώσεις.

Η πρώτη, ομολογουμένως ορθή εξήγηση για αυτό, ήταν ότι οι developers προτιμούσαν να χρησιμοποιήσουν τον «αρχαίο» 68000 Motorola επί της μητρικής, όχι για να συντονίσουν τους δύο καινούργιους, RISC επεξεργαστές του Jaguar, όπως προοριζόταν, αλλά αποκλειστικά αυτόν, μιας και ήταν ήδη εξοικειωμένοι μαζί του και αγανακτισμένοι με τη πολυπλοκότητα του προγραμματισμού του υπόλοιπου hardware. Πράγματι, ο προγραμματισμός του Jaguar απαιτούσε υπομονή με τα διάφορα bugs στην αρχιτεκτονική, χωρίς μάλιστα συνεπή στήριξη από τη σχεδιάστρια ομάδα. Φαίνεται ότι η ονοματοδοσία “Tom” και “Jerry” στους δύο κύριους επεξεργαστές ήταν γρουσούζικη, αφού όπως και στο γνωστό καρτούν, στο Jaguar το hardware έμοιαζε να είναι μαλωμένο με τον εαυτό του.

Η δεύτερη, πιο συνωμοσιολογική εξήγηση ήταν ότι η Atari είχε κοροϊδέψει το κοινό για τα τρομερά, 64 ολόκληρα bit: απλά πρόσθεσε τα 32 bit του chip γραφικών Tom με τα 32 bit του chip ήχου Jerry. Εν ολίγοις, τα γραφικά ήταν 32μπιτα. Η συγκεκριμένη εξήγηση είναι ευρύτατα διαδεδομένη και σήμερα, ενώ τότε, την επικοινωνούσε εντατικά και η Sega, η οποία, έχοντας κυκλοφορήσει το add-on του Mega Drive, το 32μπιτο “32X”, προφανώς είχε κάθε λόγο να δυσφημήσει το Jaguar. Αλλά ισχύει όντως κάτι τέτοιο;

Το περίεργο με τους υποστηρικτές της θεωρίας «32+32=64», είναι ότι, σχεδόν ποτέ δεν αναφέρονται στα λίγα αλλά εντυπωσιακά παιχνίδια του Jaguar. Για παράδειγμα, το Doom στο Jaguar είναι ανώτερο όχι μόνο της έκδοσης για 32X, αλλα και αυτής του μεταγενέστερου 3DO. Το Tempest 2000 περιέχει γρήγορα και εντυπωσιακά γραφικά, που παραπέμπουν σε early version του γνωστού μας Wipeout. Και δυστυχώς, σπάνια αναφέρουν το best seller και exclusive του συστήματος, Alien vs Predator – το first person shooter που «έριξε σαγόνια» με μια ιδανική μίξη 2D/3D γραφικών.

Προφανώς, ο λόγος που δεν αναφέρονται σε αυτά είναι το ότι δεν μπορούν να τα εξηγήσουν. Και όχι, τα ανώτερα γραφικά του Nintendo 64, δεν είναι απόδειξη ότι το Jaguar είναι 32μπιτο: το N64 κυκλοφόρησε τρία χρόνια αργότερα του Jaguar και μάλιστα στη δεκαετία του 90, όπου η τεχνολογία στα γραφικά σημείωνε άλματα. Για τον ίδιο λόγο, η σύγκριση με τα 32μπιτα Playstation και Saturn είναι άκυρη, μιας και κυκλοφόρησαν ένα χρόνο μετά το Jaguar. Η μοναδικη σύγκριση που είναι δίκαιη είναι με το 32X, μάχη την οποία κερδίζει η κονσόλα της Atari. Ο λόγος;

Απλούστατα, επειδή είναι όντως 64μπιτο σύστημα: βλέπετε, αυτό που επί δεκαετίες αγνοούσαμε, ήταν πάντα σε κοινή θέα – η κονσόλα, περά από τον 32μπιτο Tom, διέθετε δύο 64-bit ανώνυμους συνεπεξεργαστές γραφικών. Ο πρώτος, τεχνολογίας blitter (κληρονομιά των πολέμων μεταξύ Atari ST και Amiga 500), παρείχε υποστήριξη σε πολύγωνα και texture mapping. Ο δεύτερος, ως object processor, βοηθούσε κυρίως στα sprites  και τα δισδιάστατα γραφικά.

Πρόκειται για το ίδιο περίπου μοντέλο που θα ακολουθούσε το Sega Saturn. Και τα δύο συστήματα, βέβαια, θα έμεναν στην Ιστορία ως δύσκολα στον προγραμματισμό.

Παρόλα αυτά, αυτή τους η ιδιορρυθμία θα προκαλούσε σύγχρονους προγραμματιστές να ξανασχοληθούν μαζί τους, παράγοντας όμορφα, indie games. Κάποια από αυτά με προκάλεσαν και εμένα να ξανασχοληθώ με το αιλουροειδές της οικογένειας Tremiel, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά τη γέννηση του.

Είναι αυτό το νέο software, που ίσως κάνει τον τότε ισχυρισμό του Sam Tremiel, γιου του θρυλικού ιδρυτή της Commodore και αναστηλωτή της Atari, Jack Tremiel, να μη μοιάζει πια γραφικός όταν τον θυμόμαστε να προσπαθεί να πείσει τον Τύπο της εποχής για το ότι το Jaguar μπορεί να κοιτάξει στα μάτια το Playstation και το Saturn. Παρεμπιπτόντως, θα εκπλαγείτε αν μάθετε ότι, από τις δύο αυτές πανίσχυρες κονσόλες απουσιάζε μια τεχνολογία που όμως το Jaguar διέθετε ήδη – και μάλιστα τρία χρόνια νωρίτερα του Nintendo 64. To όνομα της; “Z-buffering”.

Για να καταλάβετε πόσο σημαντικό ήταν αυτό, προσπαθήστε να θυμηθείτε από τη νιότη σας τη σέξυ, πολυγωνική Lara Croft  να τρέχει δίπλα από τους τοίχους της Croft Manor, ή ένα ακόμα πιο σέξυ Mazda να περνά ξυστά από τους τοίχους μιας πίστας στα πρώτα Gran Turismo. Ενδεχομένως να θυμάστε τα textures στους τοίχους να «σπάνε» ή να στροβιλίζονται. Το texture wrapping είναι ένα φαινόμενο που δημιουργείται όταν οι υφές των πολυγώνων δεν προλαβαίνουν να «καθίσουν» στα πολύγωνα, προκαλώντας μια ενοχλητική ασυνέχεια στο περιβάλλον γύρω από το χαρακτήρα του παιχνιδιού. Με το Z-buffering, η GPU προβλέπει ακαριαία τη κατεύθυνση των πολυγώνων και φροντίζει για ένα απόθεμα υφών, έτοιμο να τοποθετηθεί στα πολύγωνα αυτά. Αυτή η τεχνολογία θα επέτρεπε στο Nintendo 64 να καταστήσει το texture wrapping μια δυσάρεστη ανάμνηση – αλλά αυτή η ίδια τεχνολογία υπήρχε ήδη στον blitter συνεπεξεργαστή του Jaguar.

Μπορεί λοιπόν ο ιαγουάρος της ιστορίας μας, να ζούσε για χρόνια στη σκιά των πιο φανταχτερών ζώων του δάσους, αλλά χάρη σε κάποιους πρόσφατους φίλους του, καταφέρνει επιτέλους να επιδεικνύει 64 …καλογυαλισμένα δόντια!

 

του Βύρωνα Αρβανίτη